Khristian Inkuan Om Dingdan

G Khankham
Behiangjang

 

Khristian inkuan om ding dan Laisiangthou in ahon sinsak leh a hon hilh dan apan sui in en leng chih ut huai i sa hi. Ei ut thu toh a mawk a om ding leh kikai mai ding na chi lou ahihman in, a hon sinsak dante sau loulou in hiai anuaia bangin i gen ding:-

 

I. Inkuan Milip Hih Ding: Innkuan sung milip, aneu alian, atek akhangin, inkuan sung mi khat peuhpeuh tung a hih chiat dia thu piaka om huai tuh: 'Khrist laudan siamin ki niamkhiak chiat un' chih ahi. Aneu a lian, atek a khang tung ah kibang vek a hih dia thupiak ahi. Huaiziakin kuapeuh in hiai thupiak tuh i zuih ngeingei ding ua piak ahi. Khristian i hihna ah amasa pen ding tuh- "Khrist laudamsiam," hiai in amah deihna bang a hinna, gamtatna, genna, sakna, banah Amah Khrist deihte deihpih a, a huatte huat pih ding ahi. Aban ah, "kiniamkhiak chiat ding" ahi nawn. Numeite kiniamkhiak zaw deuh ding, naupangte ki niamkhiak zaw deuh ding leng a chi kei a, ki niamkhiak chiat ding a chi zaw hi.

 

II. Pasal te’n Zite Tung A Ahih Dingte Uh: Inkuansunga zi nei pasal tengin zite tunga hih ding hilh in om hi. Huai tuh nelhsiah theih leh ngaisak lou a om san maimai chi leng ahikei. Mohpuakna leh thuneihna piak a omte tuh:-

 

1. Pasal tuh zi lutang ahi: Pasalte zite tung a lu ahihdingdan tuh - 'Khrist tuh amah ngei pumpi hondampa hi a, saptuamte lutang ahih mah bangin'. Huai toh kibang geihin pasal tuh zi lutang ahi ding ahi. Zite adingin leng pumpi hondampa ahih ding uh chihna leng ahi pah hi.

 

2. Pasal ten zite a it ding uh ahi: Pasalte'n zite it ding chih thu haksa abang kei. Ka it mah vele, ka mudah sam a, chih theih ding a bang, himahleh khristian pasal te zi it ding dan tuh hiai banga hilh in i om uhi:- Khrist in saptuamte a it a a sik ua a kipiak bangin leh amau pumpi a it bang mah un a it ding ua, zite lakah leng a han hatlouh ding uh' chih (Eph. 5:25,28; Kol. 3:19) ahi.

 

3. Vak leh kepna ah: Asiat a phat gen omlou, a hat leh zawngkhal thu leng gen om lou. Pasal zi nei kuapeuh in zite tuh vak ding, kep leh khoi a ngaihna ua leng kep ding khoi ding, bangchi bang in: Khrist in saptuamte a vak a a deihthoh bangin (Eph. 5:29).

 

4. Midang zite va neih khawmpih ding hilou hi: Khristiante tengteng banah Saptuam Upate ngial tuh zi khat nei ahih ding ahi. Banghang a mizi va neih khawmpih louh ding hiam - 'Pasal chih in amah zi chiat nei henla, a zi kiang ah a tan ding hunhun pia hen. Apumpi tung ah thu anei kei a azi'n thu a nei zaw hi. (1Kor. 7:2-4). Hiai thupiak Laisiangthou a om khristian ten i zahtak ding uh ahi.

 

5. Pasal in a zi ma kei hen: (1Kor. 7:11) Pasal tengteng tunga thupiak ananung pen lah khauh pen tuh hiai ahi. Paulam bang mah leng bawl theihna om lou, pil leh hai thu, zawn leh hauh thu, hat leh zawngkhal thu, bangmah ziak bawl in leng mak theih louh bilbel ahi mai. Pasal zi nei kuapeuh mah zi tunga mohpuakna tuh mak louh ding ahi mai hi.

 

III.Zite’n Pasalte Tunga Hih Dingte: Pasal ten zite tunga mohpuakna leh hih ding aneih mah bang un ziten leng pasalte tunga hih ding aneihte uh:

 

1. Kiniamkhiak/Kingaih niam ding: Zi ahi kha peuhmah in, pasalte sangin pilzaw, teizaw, tha hat zaw, tamloh khe zawhmah le hang leng pasalte simmoh thei vual hilou hi. Simmoh nak sangin kiniam khiak ding, kingaih niam ding chih thupiak ahi. Bang chi tuka ki niamkhiak a, bang chituka kingai niam ding: Toupa kianga na ki niamkhiak bang un, noumau pasalte kiang ah kiniamkhiak un' (Eph. 5:22). Midang pasalte kiang peuh, tangvalte kiang peuh, chi lou in Toupa laka kiniamkhiak mah bang un zite tuh BANGKIM AH a pasalte uh kiang ah kiniamkhiak uhen (Eph. 5:24). Bangkim ah chih ana hi sese zel.

 

2. Zahtakna leh thumanna ah: Pasalte zahtak leh thuman tuh niamna leh mi phak louhna hilouin, pilna ahi zaw hi. "Zi mah in leng apasal zahtak ding in pilvang hen" (Eph. 5:33). Zite aw noumau pasalte thu thu in om un … Sara in Abraham tuh toupa chi a, a thu thu a a om bang in (1Pet. 3:1-6). Zahtak ding dan leh thuman ding dan leng siamnel tak a hilhna in etzui ding nasan honkawk muh lai hi. Midangte pasalte thu chi lou in noumau pasalte thu thu in chih ahi hon hilh dan.

 

3. Numei chih in ama pasal chiat nei heh (1Kor. 7:2).

 

4. Zi in a pasal kiang ah a tan ding hunhun pia hen, amah pumpi tungah thu a nei kei a, a pasal in thu a nei zaw hi. (1Kor. 7:3-4).

 

5. Zi in a pasal khen kei heh (1Kor. 7:10). Hiai thute ngetna leh ahihtheih liai leh chih leng hilouin zuih ngeingei dia thupiak khauhtak mai ahi. Pasal nei, zi ahi kha Khristian ten i zuih pelmoh ding ua piak ahi.

 

IV.Tate Mohpuak: Inkuan sung ah taten leng mohpuakna lianpi nei uhi. Huaite tuh:-

 

1. Toupa ah nu leh pate thu man ding.

 

2. Nu leh pa zahtak ding (Eph. 6:1-2). Hiai thupiakte gel tom mahmah napi manpha mahmah hi. Nu leh pate apil leh hai thu, a chit leh siam thugen om louin mawl taleh leng a thu uh man a zah tak veve ding ahihna hon theisak hi. Tate peuhmahin nu leh pate thu mang in zahtak leng - ei a dia hoih ding, lei a leng damsawt ding. Nu leh pa thumang lou leh zahtak samlou i tam luat tak ziakin tuailai a si i tam hi.

 

V. Pate’n Tate Tunga Mohpuakna: Tate an a vak, silh leh ten guan, damlouh hun a kep teng kia hilouin, "Pate aw na tate uh hih thangpai kei unla, Toupa thuzohna ah leh hilhna ah kemzaw un" (Eph. 6:4) chih thupiak pate'n sep ding a hon hilh hi.

 

Khristian inkuan sung, insung boruak nuam theilou, nupa kal chidam lou, tate toh kal kilemlou chih i tam mahmah uhi. Ahangbel eite'n khristian inkuan om ding dan a thupiak i zuih khak louh ziak ana hi sek hi. Hiai a i gen, Laisiangthou in ahon sinsak dan in, inkuan om thei leng bel, teek nung na ngawn in leng Uain hoih i kem lailai ding ua, kiteen kum lah tam semsem, ngaih mel lah hoih semsem i chi thei sam ding uhi. Tuabang dingin Toupa'n a vualzawlna hon pekim chiat ta hen.   Ě